Vetrijke rijst of Jollof Rice met kip, authentiek Wolof-recept uit West-Afrika
Oude Wolof / West-Afrikaanse versie

Ceebu Jen ak Njàngaleer, soppi bu jëm ci Wolof ak Afrik Boroom

(Vetrijke rijst en kip, authentiek Wolof- en West-Afrikaans recept)

Het traditionele Jollof Rice met kip recept
Jollof Rice is een iconisch gerecht uit West-Afrika. Het traditionele recept gebruikt verse tomaten als hoofdingrediënt voor de saus. Al sinds lange tijd, lang vóór het industriële tijdperk, worden rijpe lokale tomaten samen met knoflook en uien geplet of gemalen om een rode sausbasis te vormen die het gerecht zijn kenmerkende smaak geeft.

In tegenstelling tot moderne versies bevat dit oeroude recept geen tomatenconcentraat uit blik en geen industrieel geschilde tomaten. Het langzaam koken van verse tomaten in lokale olie, zoals pinda-olie of palmolie, zorgt voor rijke en diepe aroma’s.

In sommige regio’s of seizoenen waarin tomaten niet beschikbaar zijn, kunnen andere lokale ingrediënten worden gebruikt om kleur en smaak te geven, maar verse tomaten blijven het traditionele basisbestanddeel van Jollof Rice.

Oorsprong
“Jollof Rice” dankt zijn naam aan het oude Wolof-rijk (of Djolof) en is een West-Afrikaans gerecht afkomstig uit de Sahel-savanne. Oorspronkelijk was het een gemeenschapsgerecht, bereid met rijst gekookt in een pittige tomatensaus, aangevuld met lokaal groenten en vaak kip of vis. Traditioneel wordt het klaargemaakt voor grote gelegenheden, ceremonies, feesten en familiediners.

Wat de traditionele versie niet bevat:

• Geen Maggi-blokjes of industriële bouillon

• Geen tomatenconcentraat uit blik

• Geen geïmporteerde geparfumeerde rijst (zoals basmati of jasmijn)

• Geen geraffineerde plantaardige olie

• Geen Europese groenten zoals rode paprika of doperwten uit blik

Traditionele ingrediënten (voor 4 à 5 personen)

Voor de kip:

• 1 boerderijkip, in stukken gesneden

• Zout

• Hele of geplette pepers (naar smaak)

• 2 tot 3 geplette knoflookteentjes

• 1 klein stukje geraspte gember (optioneel)

• Sap van 1 citroen (optioneel om te marineren)

Voor de saus:

• 5 tot 6 verse, rijpe en gepelde tomaten

• 2 lokale uien (of Afrikaanse sjalotten), in dunne plakjes

• 1 tot 2 knoflookteentjes

• 2 tot 3 eetlepels pinda-olie of palmolie (afhankelijk van de regio)

• 1 hele peper (optioneel)

• Laurierblaadjes, zout

Voor de rijst:

• 2 kopjes lokale rijst (gebroken rijst of Afrikaanse rode rijst, indien mogelijk)

• Kippenbouillon of water

• Seizoensgebonden lokale groenten (kool, wortel, maniok, bittere aubergine, afhankelijk van beschikbaarheid)

Traditionele bereiding

Bereiding van de kip
Wrijf de kippenstukken in met zout, knoflook en wat gember. Laat indien mogelijk een uur marineren. Bak ze in wat olie tot ze lichtbruin zijn. Voeg wat water toe, dek af en kook op middelhoog vuur tot ze zacht zijn. Bewaar de bouillon.

Bereiding van de saus
Plet de tomaten, knoflook en een ui (in een vijzel of met de hand). Verhit olie in een klei- of gietijzeren pot. Bak de andere ui tot ze licht gekarameliseerd is. Voeg het tomatenmengsel en de peper toe en laat 15-20 minuten zachtjes sudderen. Voeg zout en laurierblaadjes toe.

Koken van de rijst
Was de rijst grondig. Voeg deze toe aan de saus. Giet hete kippenbouillon erbij tot de rijst net bedekt is (ongeveer een vinger boven de rijst). Leg de groenten in hele stukken of grof gesneden bovenop (optioneel). Dek af en kook op laag vuur tot de vloeistof volledig is opgenomen en de rijst gaar is.

Eindbereiding
Als de rijst bijna gaar is, leg je de kip terug in de pot zodat deze de saus kan opnemen. Kook nog 10-15 minuten door.

Traditionele tip
In sommige landelijke gebieden, als er geen tomaten zijn of het tomatenseizoen voorbij is, worden soms rode lokale paprika’s of gereduceerd rood hibiscussap gebruikt om de saus kleur en smaak te geven.

Palmnotenpulp of pasta (rode palmolie):
In sommige regio’s wordt palmnotenpulp of -pasta gebruikt die de saus een roodachtige kleur en rijke smaak geeft, vergelijkbaar met tomatensaus maar vetter en aromatischer.

Lokale paprika’s en pepers tot puree verwerkt:
Sommige koks gebruiken lokale rode paprika’s (soms gerookt of gedroogd) gemengd met hete pepers om een pittige sausbasis te maken.

Sterk gereduceerde bouillon met kruiden en groenten:
Soms wordt de rijst gekookt in een geconcentreerde bouillon van botten, lokale kruiden, uien, knoflook, gember en groene bladeren — een eenvoudiger gerecht zonder rode kleur, maar met een uitgesproken smaak.

Pindapasta:
In sommige varianten of regio’s wordt pindapasta gebruikt om de saus te verdikken en smaak te geven, vooral als er geen tomaten zijn.

Deze variaties hangen sterk af van lokale tradities, seizoenen en beschikbare ingrediënten. Het gerecht behoudt zo zijn sociale en feestelijke functie, ook al veranderen uiterlijk en smaak soms iets.

Traditionele bediening
Het gerecht wordt geserveerd in een grote gemeenschappelijke schaal, vaak zittend in een kring, gegeten met de hand of een lepel. Soms met een aparte pittige saus of lokale rauwkost zoals ingelegde uien of verse bladeren.

Cultuur en symboliek
Vetrijke rijst is een symbool van gastvrijheid in West-Afrika. Vaak klaargemaakt door moeders of grootmoeders tijdens belangrijke ceremonies, staat het voor delen en samenkomen. Elke gemeenschap heeft haar eigen varianten, maar de basis blijft een langzaam in huisgemaakte tomatensaus gekookte rijst met rijke en authentieke smaken.