Christstollen ή Weihnachtsstollen
Παραδοσιακό Χριστουγεννιάτικο κέικ με φρούτα και ξηρούς καρπούς, επίσης γνωστό ως «χριστουγεννιάτικο ρολό»

Ένα κέικ με φρούτα και ξηρούς καρπούς, συχνά σερβιρισμένο τα Χριστούγεννα
Christstollen — Ένα σύμβολο της γερμανικής και ελσασιανής χριστουγεννιάτικης ζαχαροπλαστικής
Το Christstollen, επίσης γνωστό ως Weihnachtsstollen, Stollen ή «χριστουγεννιάτικο ρολό», είναι ένα εμβληματικό κέικ της γερμανικής και ελσασιανής παράδοσης. Αυτό το πλούσιο ψωμοειδές γλυκό, γεμάτο με αποξηραμένα φρούτα, γλυκά ζαχαρωμένα φλούδια, ξηρούς καρπούς και μερικές φορές μαρτζιπάν, είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι των εορτών των Χριστουγέννων στην Κεντρική Ευρώπη.

Καταγωγή και ιστορία
Η πρώτη γραπτή αναφορά στο Stollen χρονολογείται από το 1329, όταν η συντεχνία του Naumburg (Saale) απέκτησε το αποκλειστικό δικαίωμα να παράγει αυτό το είδος κέικ. Ωστόσο, οι ρίζες του πιθανότατα είναι πολύ παλαιότερες.

Το Stollen προέρχεται από χειμερινά παγανιστικά έθιμα, όπου προσφέρονταν γλυκά ψωμιά στους θεούς ως σύμβολα γονιμότητας και ευημερίας. Με τον εκχριστιανισμό της Ευρώπης, αυτές οι παραδόσεις ενσωματώθηκαν στο θρησκευτικό ημερολόγιο, και το Stollen απέκτησε χριστιανική συμβολική σημασία. Έγινε το Christstollen, που υποτίθεται ότι αναπαριστά το βρέφος Ιησού τυλιγμένο στις σπαργάνες του, κάτι που θυμίζει το διπλωμένο σχήμα του και το γενναιόδωρο στρώμα ζάχαρης άχνης.

Ένα κέικ που διεκδικείται και γιορτάζεται
Πολλές γερμανικές πόλεις διεκδικούν την πατρότητα ή μια συγκεκριμένη εκδοχή του Stollen. Η πιο διάσημη είναι ίσως η Δρέσδη, όπου το Dresdner Stollen απολαμβάνει από το 2010 την προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ). Αλλά και άλλες πόλεις, όπως η Κολωνία, έχουν τις δικές τους συνταγές, όπως το Kölner Christstollen.

Αυτή η περιφερειακή ποικιλία έχει οδηγήσει σε ιστορικές διαμάχες, μερικές φορές χιουμοριστικά αποκαλούμενες «πόλεμοι των Stollen», κυρίως τον 17ο αιώνα, όταν κάθε πόλη προσπαθούσε να επιβάλει την εκδοχή της ως την πιο αυθεντική.

Χαρακτηριστικά
Το Stollen είναι ένα πλούσιο, ζυμωτό ψωμί, παραδοσιακά γεμιστό με αποξηραμένα φρούτα (κυρίως σταφίδες σουλτανίνα) και γλυκά ζαχαρωμένα φλούδια πορτοκαλιού (orangeat) και λεμονιού (citronat), καθώς και μείγμα αρωματικών μπαχαρικών. Συχνά έχει γέμιση από μαρτζιπάν που προσδίδει μια απαλή και λιωμένη υφή.

Παρόλο που μπορεί να καταναλωθεί όλο τον χρόνο, το κέικ αυτό είναι συνδεδεμένο κυρίως με την περίοδο των Χριστουγέννων. Οι εκδοχές Christstollen και Weihnachtsstollen συνδέονται ιδιαίτερα με την περίοδο του Αβεντου και των Χριστουγέννων στη Γερμανία. Συνήθως παρασκευάζονται αρκετές εβδομάδες νωρίτερα ώστε τα αρώματα να αναπτυχθούν πλήρως και να διατηρηθούν καλύτερα.

Υπάρχουν πολλές τοπικές παραλλαγές του Stollen, με συνταγές προσαρμοσμένες στις τοπικές παραδόσεις. Ορισμένες εκδοχές μπορούν να διατηρηθούν για πολλές εβδομάδες. Παρότι έχει γερμανική προέλευση, το Stollen είναι ιδιαίτερα αγαπητό και στην Αλσατία και τη Λωρραίνη, όπου αποτελεί μέρος των γαστρονομικών παραδόσεων του τέλους του χρόνου.

Το Christstollen είναι κάτι παραπάνω από ένα απλό κέικ: είναι ένα πολιτισμικό και πνευματικό σύμβολο που περνά από γενιά σε γενιά, ενσαρκώνοντας τη ζεστασιά των Χριστουγέννων, την κοινή χαρά και το βάρος της ιστορίας σε κάθε μπουκιά.

Συστατικά (για 8 έως 10 άτομα)

Για τη ζύμη:

• 500 γρ. αλεύρι

• 100 γρ. ζάχαρη

• 1 φακελάκι ζάχαρη βανίλιας

• 1 πρέζα αλάτι

• 1 κουταλάκι κανέλα

• ½ κουταλάκι μοσχοκάρυδο σε σκόνη

• 250 ml χλιαρό γάλα

• 20 γρ. φρέσκια μαγιά (ή 7 γρ. ξηρή μαγιά)

• 150 γρ. μαλακό βούτυρο

• 1 αυγό

Για τη γέμιση:

• 100 γρ. σταφίδες

• 50 γρ. γλυκά πορτοκαλιού

• 50 γρ. γλυκά λεμονιού

• 100 γρ. ψιλοκομμένα αμύγδαλα ή ξηροί καρποί

• 1-2 κουταλιές της σούπας ρούμι (προαιρετικά, για να μαρινάρετε τα φρούτα)

• 100 γρ. μαρτζιπάν (προαιρετικά, για τη γέμιση)

Για το τελείωμα:

• 30 γρ. λιωμένο βούτυρο

• Άχνη ζάχαρη (πλούσια για πασπάλισμα)

Εκτέλεση

1. Προετοιμασία των αποξηραμένων φρούτων
   Μουλιάστε τις σταφίδες και τα γλυκά πορτοκαλιού και λεμονιού σε ρούμι (ή σε λίγο χλιαρό νερό) για τουλάχιστον 1 ώρα, κατά προτίμηση όλη τη νύχτα.

2. Προετοιμασία της ζύμης
   Σε ένα μπολ, διαλύστε τη μαγιά στο χλιαρό γάλα μαζί με 1 κουταλάκι ζάχαρη. Αφήστε να φουσκώσει για 10 λεπτά.

Σε ένα μεγάλο μπολ ανακατέψτε το αλεύρι, τη ζάχαρη, τη ζάχαρη βανίλιας, το αλάτι, την κανέλα και το μοσχοκάρυδο.

Προσθέστε το προζύμι, το μαλακό βούτυρο και το αυγό. Ζυμώστε μέχρι να γίνει ομοιογενής ζύμη.

Προσθέστε τα στραγγισμένα αποξηραμένα φρούτα και τους ξηρούς καρπούς.

Σκεπάστε και αφήστε τη ζύμη να φουσκώσει σε ζεστό μέρος για 1½ έως 2 ώρες, μέχρι να διπλασιαστεί.

3. Σχηματισμός του Stollen
   Σε αλευρωμένη επιφάνεια ανοίξτε τη ζύμη σε οβάλ σχήμα.

Αν χρησιμοποιείτε μαρτζιπάν, πλάστε τον σε κύλινδρο και τοποθετήστε τον στο κέντρο.

Διπλώστε τη ζύμη ασύμμετρα πάνω από τη γέμιση για να σχηματίσετε το χαρακτηριστικό σχήμα του Stollen.

Τοποθετήστε το σε ταψί με λαδόκολλα.

4. Ψήσιμο
   Προθερμάνετε τον φούρνο στους 180°C.

Ψήστε το Stollen για 40 έως 50 λεπτά.

Μόλις το βγάλετε από το φούρνο, αλείψτε το ζεστό κέικ με λιωμένο βούτυρο και πασπαλίστε πλούσια με άχνη ζάχαρη.

Αφήστε να κρυώσει εντελώς. Αν χρειαστεί, πασπαλίστε ξανά με άχνη ζάχαρη.

Συμβουλές και παράδοση

Το Stollen διατηρείται καλά για αρκετές μέρες ή ακόμα και εβδομάδες, αν το τυλίξετε σε αλουμινόχαρτο ή καθαρό πανί.

Παραδοσιακά παρασκευάζεται στις αρχές Δεκεμβρίου για να απολαύσετε καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου του Αβεντου.

Αυτό το κέικ συμβολίζει το βρέφος Ιησού τυλιγμένο σε λευκές σπαργάνες (εξ ου και το διπλωμένο σχήμα και το στρώμα άχνης ζάχαρης).