Nigeria: Zupa Egusi z lokalnym kurczakiem – tradycyjne danie ludów Yoruba, Igbo, Edo i Urhobo

Zupa egusi to jedno z najbardziej charakterystycznych dań Nigerii, spożywane od pokoleń w wielu regionach, szczególnie wśród ludów Yoruba, Igbo, Edo i Urhobo. Słowo egusi oznacza nasiona dzikiego melona (Citrullus colocynthis lub lanatus), które są bardzo bogate w białko i tłuszcze roślinne.

Przed wprowadzeniem obcych składników, takich jak pomidory, kostki rosołowe czy rafinowany olej, zupa ta była przygotowywana wyłącznie z lokalnych produktów. W swojej autentycznej formie nie zawiera ani pomidorów, ani przetworzonych składników, a jej bogactwo pochodzi z umiejętnego połączenia naturalnych składników:

• dziczyzna lub lokalny kurczak, cenione za zwartą strukturę mięsa i intensywny smak,

• rodzime liście takie jak ugu, bitterleaf (gorzka liść) lub młode liście manioku,

• tradycyjne przyprawy, takie jak fermentowane nasiona locust bean (iru, ogiri),

• oraz lokalne papryczki, używane do podkreślenia smaku.

Gotowanie odbywa się powoli, często w glinianym garnku na ogniu z drewna, co pozwala wydobyć pełnię aromatu.

Tradycyjnie podawana jest z fufu, ubitym yamem, maniokiem lub eba, i spożywana w gronie rodziny lub społeczności, często rękami, w duchu wspólnoty. Egusi to nie tylko posiłek, ale danie świąteczne, głęboko zakorzenione w wiejskich tradycjach kulturowych. Symbolizuje dziedzictwo, więź z ziemią oraz przekazywanie dawnych kulinarnych umiejętności.

Tradycyjna zupa Egusi z dzikim kurczakiem (Nigeria)
Składniki (na 4 osoby)

Mięso:

• 1 dziki kurczak (lub lokalny), pokrojony i oczyszczony

• Sól (według smaku)

• Suszona lub świeża papryczka chili (wg tolerancji)

• 1–2 lokalne cebule, rozgniecione (opcjonalnie, w zależności od regionu)

Do zupy:

• 1–1½ szklanki zmielonych nasion egusi

• 3–4 łyżki iru (fermentowane nasiona locust bean) lub ogiri

• Rodzime liście:

  • Ugu (dynia ozdobna), lub

  • Bitterleaf (kilkukrotnie myte), lub

  • Młode liście manioku

• 1–2 szklanki wody (tyle, by uzyskać pożądaną konsystencję)

• Sól do smaku

• Suszone lub świeże papryczki chili (ilość według gustu)

Przygotowanie

Przygotuj kurczaka:
Dokładnie umyj lokalnego lub dzikiego kurczaka. Wstępnie ugotuj go w glinianym garnku (najlepiej) z odrobiną soli, rozgniecioną cebulą i papryką. Nie dodawaj oleju.

Przygotuj pastę egusi:
Zmieszaj zmielone nasiona egusi z niewielką ilością wody, tworząc gęstą pastę. Na tym etapie możesz dodać trochę iru lub ogiri dla aromatu.

Główne gotowanie:
Gdy kurczak jest prawie ugotowany, dodaj pastę egusi bezpośrednio do garnka.
Delikatnie wymieszaj i duś na małym ogniu.
Od czasu do czasu mieszaj, by nie przypalić (lub potrząśnij garnkiem, zgodnie z tradycją).

Dodaj liście:
Gdy zupa zaczyna gęstnieć i uwalniać naturalny olej, dodaj lokalne liście (ugu, bitterleaf lub maniok).
Gotuj jeszcze kilka minut, aż liście zmiękną i dobrze połączą się z zupą.

Dopraw:
Spróbuj i dostosuj sól lub chili do smaku.
Zupa powinna być gęsta, aromatyczna i lekko pikantna.