Kurczak Tandoori (तंदूरी चिकन) — Murgh z dahi, przyprawami (मसाले), tandoorem i kurczak z ognia drzewnego

Pochodzenie i kontekst historyczny

Kurczak Tandoori (तंदूरी चिकन) to ikoniczne danie kuchni północnoindyjskiej, szczególnie z Pendżabu (पंजाब). Nazwa pochodzi od tandoora (तंदूर), cylindrycznego pieca glinianego, tradycyjnie rozgrzewanego węglem drzewnym (कोयला - koyla). Metoda ta sięga wielu wieków wstecz i była wykorzystywana głównie do pieczenia płaskiego chleba, takiego jak naan (नान) czy roti (रोटी).

Kurczak tandoori, jaki znamy dziś, został spopularyzowany po podziale Indii (भारत का विभाजन - Bharat ka vibhajan) w 1947 roku przez Kundana Lala Gujrala, restauratora z Pendżabu, który znalazł schronienie w Delhi. Założył restaurację Moti Mahal (मोती महल), gdzie wprowadził to danie z kurczaka marynowanego w przyprawach (मसाले - masale) i jogurcie (दही - dahi), pieczonego w wysokiej temperaturze w tandoorze.

To danie jest fuzją tradycji mogolskiej (मुग़लई - Mughlai) z regionalnymi smakami Pendżabu. Szybko zdobyło popularność w restauracjach Delhi, a potem w całych Indiach i za granicą.

Wymiar kulturowy

Kurczak Tandoori to potrawa świąteczna (त्योहार - tyohar), rodzinna (परिवार - parivaar) i symbol hojności (दरियादिली - dariyadili). Często podawana na weselach, przy dużych stołach w dhabach (ढाबा) przy północnych drogach Indii oraz podczas uroczystości.

Jest też symbolem kulinarnej dumy Pendżabu i kluczowym punktem indyjskiej tożsamości gastronomicznej. Reprezentuje zdolność kuchni indyjskiej do łączenia starego z nowym, lokalnego ze światowym, tradycji (परंपरा - parampara) i nowoczesnej twórczości kulinarnej (आधुनिक व्यंजन - aadhunik vyanjan).

Autentyczny przepis na Kurczaka Tandoori (तंदूरी चिकन की पारंपरिक विधि)

Składniki (सामग्री - saamagri)

• 4 udka kurczaka (मुर्ग - murgh), bez skóry

• 200 g jogurtu naturalnego pełnotłustego (दही)

• 2 łyżki pasty czosnkowej (लहसुन का पेस्ट - lahsun ka paste)

• 2 łyżki pasty imbirowej (अदरक का पेस्ट - adrak ka paste)

• 1 łyżeczka kurkumy (हल्दी - haldi)

• 1 łyżka czerwonej papryki (कश्मीरी मिर्च - Kashmiri mirch) lub słodkiej papryki

• 1 łyżka garam masali (गरम मसाला)

• 1 łyżeczka mielonego kminku (जीरा - jeera)

• Sok z 1 cytryny (नींबू - neembu)

• 1 łyżka oleju z gorczycy (सरसों का तेल - sarson ka tel)

• Sól (नमक - namak) do smaku

• Naturalny czerwony barwnik (opcjonalnie)

Przygotowanie (तैयारी - taiyaari)

Marynata (मरिनेशन):
Zrób głębokie nacięcia w mięsie kurczaka (मुर्ग). W dużej misce wymieszaj jogurt (दही), przyprawy (मसाले), czosnek (लहसुन), imbir (अदरक), kminek (जीरा), kurkumę (हल्दी), sok z cytryny (नींबू का रस) i olej z gorczycy (सरसों का तेल). Dodaj kurczaka i dokładnie obtocz w marynacie. Przykryj i odstaw do lodówki na 6-12 godzin (najlepiej na całą noc).

Gotowanie (पकाना - pakaana):
Tradycyjnie używa się tandoora, gdzie kurczak piecze się w bardzo wysokiej temperaturze, co nadaje mu lekko zwęgloną teksturę. W domu rozgrzej piekarnik do 240°C. Połóż kurczaka na ruszcie nad blachą do pieczenia. Piecz przez 25-30 minut, przewracając w połowie czasu. Na koniec możesz kilka minut przypiec pod grillem, by uzyskać efekt wędzenia (धुआँ - dhuaan).

Podanie (परोसना - parosna):
Podawaj na gorąco, udekorowane pokrojoną czerwoną cebulą (प्याज़ - pyaaz), cząstkami cytryny i raitą (रायता). Do tego naan (नान) lub ryż basmati (बासमती चावल).

Regionalne i nowoczesne warianty (प्रादेशिक और आधुनिक रूपांतर)

W Indiach:

• Malai Tandoori Chicken (मलाई तंदूरी चिकन): łagodniejsza wersja z dodatkiem śmietany (मलाई - malai), pasty z orzechów nerkowca i małą ilością chili.

• Achari Tandoori Chicken (अचारी तंदूरी चिकन): marynata inspirowana indyjskimi piklami (achar), z gorczycą i anyżkiem.

• Tandoori Chicken z Andhra Pradesh: bardzo pikantny, często podawany z liśćmi curry i zielonym chili (हरी मिर्च - hari mirch).

Za granicą:

• Skrzydełka Tandoori: małe skrzydełka kurczaka popularne jako przekąski lub tapas w nowoczesnych restauracjach.

• Wrapy Tandoori: w kanapkach i burgerach z sosem miętowym (पुदीना - pudina) i świeżymi warzywami.

• Tandoori Paneer: wersja wegetariańska na bazie indyjskiego sera (पनीर - paneer), popularna wśród wegetarian.

Dziedzictwo kulinarne i symbolika

Kurczak Tandoori to nie tylko danie mięsne — to most łączący różne tradycje. Spadkobierca wpływów mogolskich, głęboko zakorzeniony w kulturze pendżabskiej i dostosowany do smaków światowych, dziś stanowi głos kuchni indyjskiej na świecie.

Stał się również bazą dla dań pochodnych, takich jak:

• Butter Chicken (मक्खन वाला चिकन - Makkhan wala chicken): kurczak tandoori w kremowym sosie maślanym z pomidorami.

• Chicken Tikka Masala: anglo-indyjska wersja z kremowym sosem, bardzo popularna w Wielkiej Brytanii.

Podsumowanie

Kurczak Tandoori (तंदूरी चिकन) uosabia bogactwo kuchni indyjskiej: jej historyczną głębię, regionalną różnorodność i otwartość na świat. Danie ognia, fermentacji i przypraw, łączy tradycję z nowoczesnością, rustykalność z wyrafinowaniem. To przepis, który opowiada historię — historię Indii w ruchu, między starożytnym dziedzictwem a współczesną kreatywnością.