Ouderwets recept van het Venda-volk, Zuidelijk Afrika: geroosterde kip met honing en traditionele groenten
Mudzimu wa Venda: Zwimmbilu zwa vhuthu zwa tshimangwa na maḓi a tshisadzi

(Ouderwets recept van het Venda-volk: Geroosterde kip met honing en traditionele groenten)

Oorsprong:
Dit recept komt van het Venda-volk, een van de etnische groepen in Zuidelijk Afrika die rijk is aan spirituele en culinaire tradities. Het wordt mondeling van generatie op generatie doorgegeven en vaak bereid bij rituele feesten, geboortes, oogsten of om de voorouders te eren tijdens heilige ceremonies.

Traditionele ingrediënten
Alle ingrediënten zijn afkomstig uit de natuurlijke omgeving, lokaal geteeld of verzameld zonder chemische toevoegingen of industriële verwerking:

• Een hele scharrelkip, vrij gehouden in de hof (niet vetgemest, gevoerd met natuurlijke granen, insecten en kruiden).

• Ruw zout: ofwel vermalen steenzout of as van lokale zoute planten (zoals bepaalde kruiden of verbrande schors).

• Wilde koriander (of een ander beschikbaar lokaal aromatisch kruid).

• Morogo-bladeren (inheemse bladgroenten zoals amarant, pompoen- of zoete aardappelbladeren).

• Afrikaanse knollen: yam, maniok, madumbes (Afrikaanse taro).

• Lokale pompoenen: robuuste Afrikaanse variëteiten met stevig vruchtvlees.

• Wilde honing: met de hand geoogst uit natuurlijke bijenkorven (holle bomen, termietenheuvels), zonder industriële extractie.

• Natuurlijke dierlijke vetten: gewonnen uit kip, geit of rund (afhankelijk van beschikbaarheid).

• Droog hout voor het vuur: koken zonder gas, alleen met gloeiende kolen of verhitte stenen.

Traditionele bereiding (Venda-ouderwetse methode)

1. Voorbereiding van het heilige vuur
   Het vuur wordt aangestoken onder een heilige boom of afgelegen van de woningen, zoals de voorouders deden.
   De vlammen worden gedempt tot er alleen nog roodgloeiende kolen overblijven.

2. Voorbereiding van de kip
   De kip wordt ritueel geslacht, met dank aan de voorouders en de levenskracht.
   Ze wordt gereinigd met bronwater of water uit een natuurlijke put.
   De kip wordt ingewreven met ruw zout of traditionele gezouten as.
   In de buikholte worden aromatische bladeren (wilde koriander, lokale kruiden) gestopt om het vlees te parfumeren.
   Ze wordt ingewreven met wat gesmolten dierlijk vet om uitdrogen tijdens het koken te voorkomen.

3. Koken van de kip
   De kip wordt geroosterd aan een houten spies en langzaam boven de kolen gedraaid.
   Soms wordt ze begraven in een kuil met hete stenen, bedekt met bladeren en aarde, voor een langzame stoomgaring.
   In de laatste minuten wordt ze ingesmeerd met wat wilde honing, wat een goudbruine, licht gekarameliseerde korst geeft met houtachtige aroma’s.

4. Bereiding van de groenten
   De knollen (yam, taro, maniok) worden gekookt in een kleipot boven de kolen of begraven in warme as.
   De morogo-bladeren worden gewassen en licht gebakken in vet met wat zout en wilde kruiden.
   De pompoen wordt direct in de kolen geroosterd, in bladeren gewikkeld, of gestoomd in een gesloten pot.

Samenstelling en serveren
De kip wordt met de hand gesneden op een houten schaal.
Serveer met:

• zachte knollen,

• geurige groene morogo-bladeren,

• lichtzoete pompoenstukjes.

Er kan een laatste scheut honing over de groenten worden gedaan als symbool voor zegen en overvloed.

Culturele en symbolische betekenis
Dit recept is niet zomaar een gerecht. Het belichaamt de balans tussen natuur, voorouders en gemeenschap.
Honing staat voor de zachtheid van de voorouders en de verbinding met de geestenwereld.
Het heilige vuur symboliseert transformatie en de verbinding tussen generaties.
Het delen van de kip is een daad van gemeenschap: niemand eet alleen.