Tradycyjny pradawny przepis na Kouglof (Kougelhopf)
Kouglof to przepis zwany pradawnym, ponieważ jest przekazywany od pokoleń, przez wiele wieków, w rodzinach i społecznościach Alzacji oraz Europy Środkowej, często ustnie lub jako tradycja rodzinna.

Nie oznacza to koniecznie, że jest „sformalizowany” w nowoczesnym znaczeniu (z oficjalną książką kucharską czy konkretnym zapisem), lecz raczej że posiada stosunkowo stałą formę, uznawaną i szanowaną w danej społeczności lub regionie. Wiadomo, jakich składników używać, jakie są kluczowe etapy przygotowania oraz często jakie konkretne ruchy czy rytuały towarzyszą wykonaniu.

W przypadku Kouglofu mówienie, że to przepis pradawny oznacza:

• Jest przekazywany od wielu wieków, przynajmniej od XVIII wieku,

• Główne składniki (mąka, drożdże, masło, rodzynki, migdały) i forma pozostają niezmienne,

• Metoda przygotowania (ciasto drożdżowe, fermentacja, pieczenie w karbowanej formie) jest tradycyjna i mało zmieniona,

• Jest częścią silnie rozpoznawalnego dziedzictwa kulinarnego (Alzacja i okolice).

Podsumowując, przepis pradawny to tradycyjny, stary przepis o jasnych i stabilnych podstawach, który czasem może nieznacznie się różnić w zależności od rodziny czy regionu — w przeciwieństwie do nowoczesnego „sformalizowanego” przepisu, gdzie wszystko jest ściśle ustandaryzowane i udokumentowane.

Pochodzenie i historia
Kouglof to charakterystyczne ciasto z Alzacji, obecne również w innych regionach Europy Środkowej, takich jak Schwarzwald w Niemczech, niemieckojęzyczna część Szwajcarii oraz niektóre rejony Austrii i Czech. Nazwa pochodzi od niemieckiego „Kugelhopf”, co dosłownie oznacza „ciasto w kształcie kuli”.

Przepis ten, bardzo stary, miał zostać wprowadzony do Alzacji w XVIII wieku, prawdopodobnie przez Habsburgów lub imigrantów z Europy Środkowej. Charakterystyczny kształt ciasta, wysoka i karbowana korona, pochodzi z tradycyjnej formy z gliny lub metalu.

Upowszechnienie Kouglofu przypisuje się często Sylvesterowi Straussowi, wiedeńskiemu cukiernikowi z XIX wieku, który osiedlił się w Strasburgu. Pasjonat tradycyjnej cukiernictwa swojego kraju, miał przywieźć przepis na podnoszone ciasto w kształcie korony, wzbogacone namoczonymi rodzynkami i migdałami. Ten przepis, znany już w regionach niemieckojęzycznych, został lokalnie dostosowany w Alzacji przy użyciu produktów regionalnych.

Ważne jest podkreślenie, że historia ta opiera się na tradycji ustnej i nie ma formalnych dowodów potwierdzających istnienie Sylvestra Straussa. Niemniej jednak jego imię stało się symbolem spotkania kulturowego między kuchnią wiedeńską a alzacką.

Starożytna tradycja żydowska?
Kilku historyków i specjalistów uważa, że Kouglof wywodzi się z tradycji żydowskiej Europy Środkowej, szczególnie wśród społeczności aszkenazyjskich. Jego forma, składniki (rodzynki, migdały, masło, cukier) i sposób przygotowania przypominają inne chleby i ciasta drożdżowe spożywane podczas żydowskich świąt, takich jak chałka.

Żydowskie rodziny z Alzacji i okolicznych regionów przygotowywały to ciasto na Szabat lub wielkie święta, takie jak Pesach czy Rosz Haszana, symbolizujące słodycz życia, dobrobyt i błogosławieństwo.

To pochodzenie częściowo wyjaśnia geograficzne rozprzestrzenienie się Kouglofu i jego adaptację w kuchni alzackiej. Symbolizuje także bogactwo wymiany kulturowej i kulinarnej w tym wielokulturowym regionie.

Składniki (na formę o średnicy 22 cm)

• 500 g mąki pszennej

• 200 ml letniego mleka

• 100 g miękkiego masła niesolonego

• 100 g cukru

• 3 całe jajka

• 20 g świeżych drożdży piekarskich (lub 7 g drożdży suchych)

• 100 g rodzynek (namoczonych przez 12 godzin w rumie lub kirschu)

• 50 g całych migdałów (na dno formy)

• Szczypta soli

• Cukier puder (do posypania)

Szczegółowe przygotowanie

1. Aktywacja drożdży i przygotowanie ciasta
   Rozpuścić drożdże w letnim mleku (około 35 °C) z łyżką cukru. Pozostawić na 10 minut do spienienia.
   Przesiać mąkę z szczyptą soli, dodać cukier do miski.
   Zrobić wgłębienie, wbić jajka i zacząć mieszać.
   Stopniowo wlewać mleko z drożdżami, zagniatając ciasto.
   Dodać miękkie masło i zagniatać przez 15 minut, aż ciasto będzie miękkie i gładkie.
   Przykryć czystą ściereczką i pozostawić do wyrośnięcia na 1,5–2 godziny w ciepłym miejscu, aż podwoi objętość.

2. Przygotowanie formy i ułożenie
   Wybrać tradycyjną formę do Kouglofu z gliny lub karbowanego metalu, wysoką (około 22 cm średnicy).
   Dokładnie posmarować wnętrze formy masłem, szczególnie w karbach, by ułatwić wyjmowanie.
   Włożyć po całym migdale w każdą rowek na dnie formy — to tradycja i dodaje chrupkości ciastu.
   Postawić formę na kratce lub blasze do pieczenia, aby zapewnić równomierne pieczenie.

3. Dodanie rodzynek i włożenie do formy
   Odgazować ciasto, wmieszać mąką oprószone rodzynki.
   Wlać ciasto równomiernie do formy, nie ugniatać, aby mogło swobodnie wyrastać.
   Przykryć ściereczką i pozostawić do wyrośnięcia na 45 minut do 1 godziny.

4. Pieczenie
   Rozgrzać piekarnik do 180 °C (pozycja 6).
   Piec formę z otworem do góry, jak zwykłą tortownicę.
   Piec 40–50 minut, aż ciasto będzie złociste i dobrze wyrośnięte.
   Sprawdzić patyczkiem, który powinien wyjść suchy.

5. Wyjmowanie i wykończenie
   Pozostawić do lekkiego ostygnięcia na 10 minut.
   Delikatnie odwrócić formę, aby wyjąć Kouglof — wówczas otwór znajduje się u dołu, odsłaniając piękną karbowaną formę.
   Położyć Kouglof na kratce, aby całkowicie ostygł.
   Obficie posypać cukrem pudrem przed podaniem.

Symbolika i zastosowanie
Dziś Kouglof jest ciastem świątecznym, symbolem jedności, dzielenia się i tradycji. Przepis przetrwał wieki, przypominając o wymianie kulturowej między Alzacją, Europą Środkową a tradycjami żydowskimi.
Rodzynki i migdały symbolizują słodycz i dobrobyt, natomiast ciasto drożdżowe i forma korony reprezentują jedność i więzi rodzinne.