Het traditionele recept van Ćevapi op basis van rund- en lamsvlees
Ćevapi zijn een populair gerecht in veel delen van de Balkan, met name in Bosnië-Herzegovina, Servië en Kosovo. Hier volgt hoe je dit nationale gerecht bereidt, met respect voor de traditionele technieken en de unieke smaken die dit recept kenmerken.

Ćevapi (uitgesproken als “tche-va-pi”)
Dit is de meest gangbare naam, vooral gebruikt in Bosnië-Herzegovina, Servië, Montenegro en Noord-Macedonië.

Ćevapčići (uitgesproken als “tche-va-pi-tchi” of “tche-vap-tchi-tchi”)
Een verkleinwoord van ćevapi met Slavische invloed, vaker gebruikt in Kroatië en Slovenië. Het betekent letterlijk “kleine ćevapi”.

Kebapi
Naam die vooral in Noord-Macedonië gebruikt wordt. Het is een taalkundige variant van ćevapi, waarbij de “ć”-klank, die zelden voorkomt in het Macedonische alfabet, wordt vervangen door “k”.

Ćebapi / Čevapi
Deze vormen verschijnen in vereenvoudigde transcripties of niet-gestandaardiseerde contexten, bijvoorbeeld op toeristische menu’s. Het zijn hoofdzakelijk orthografische variaties, soms zonder accent of met het teken “č” in plaats van “ć”.

Mesni valjci (letterlijk “vleesrolletjes”)
Een zeldzame en meer beschrijvende dan traditionele term, vooral gebruikt in contexten waar lokale namen vermeden worden, zoals in vertaalde menu’s of in industriële voeding.

Kebabčići / Kebapčići
Soms gebruikt in Bulgarije of in regio’s met Turkse invloed. Deze term is afgeleid van het woord kebab, met het verkleiningsachtervoegsel -čići dat typisch is voor Balkan-talen.

Balkan Kebab / Bosnian Kebab
Veelvoorkomende benamingen in westerse landen, vooral in restaurants of op menu’s voor toeristen. Ze maken het makkelijker voor niet-Slavische sprekers om de ćevapi aan te duiden.

Recept voor Ćevapi van Rund- en Lamsvlees
Ingrediënten:

Gehakt:
500 g rundvleesgehakt (bij voorkeur met wat vet voor de textuur)
500 g lamsgehakt (of een mengsel van 70% rund en 30% lam voor een betere textuur en smaak)

Kruiden en smaakmakers:
2 teentjes knoflook (geplet of fijngehakt)
1 middelgrote ui (geraspt of fijngehakt)
1 theelepel zout
½ theelepel zwarte peper
½ theelepel zoete paprikapoeder (of meer als je een licht pittige smaak wilt)
1 theelepel zuiveringszout (voor een zachte textuur)
1 theelepel verse peterselie (fijngehakt)
1 eetlepel olijfolie of zonnebloemolie (om het vlees te binden)
½ theelepel komijn (optioneel, maar vaak gebruikt voor een speciale aroma)

Bereiding:
Bereid het vlees:
Meng het rund- en lamsgehakt in een grote kom tot een homogeen mengsel.

Voeg de kruiden toe:
Doe knoflook, ui, zout, peper, paprikapoeder, peterselie en komijn bij het gehakt en meng goed om de kruiden gelijkmatig te verdelen.

Kneed het vlees:
Voeg het zuiveringszout en de olie toe voor vochtigheid en betere textuur. Kneed het vlees enkele minuten met de hand tot het glad en homogeen is.

Laat rusten:
Dek de kom af met huishoudfolie en laat het vlees minstens 1 uur in de koelkast rusten. Dit laat de kruiden goed in het vlees trekken en verstevigt de textuur.

Vorm de Ćevapi:
Neem kleine porties vlees (ongeveer 30 tot 40 g per stuk) en rol deze tot kleine, vingersdikke worstjes van ongeveer 5-6 cm lang. Je kunt ze ook in kleine balletjes vormen, naar eigen voorkeur.

Bakken:
Barbecue: Verwarm de barbecue tot middel-hoog vuur. Grill de Ćevapi ongeveer 4-5 minuten per kant, draai ze regelmatig om, tot ze mooi bruin en gaar zijn. Heb je geen barbecue, dan kun je ook een grillpan of gewone koekenpan gebruiken.

Oven: Verwarm de oven voor op 200 °C en bak de Ćevapi 15-20 minuten op een bakplaat, halverwege keren.

Serveer met:
Pitabrood of lavash (een zacht platbrood)
Fijn gesneden of in ringen gesneden rauwe uien
Ajvar (saus gemaakt van gegrilde rode paprika’s, knoflook en olie)
Natuurlijke yoghurt of kwark voor frisheid

Tip:
Ćevapi worden vaak in kleine bundels van 5 tot 10 stuks geserveerd, gewikkeld in brood, met verse uien en ajvar ernaast om een frisse en pittige toets toe te voegen.

Samenvatting:
Ćevapi van rund- en lamsvlees zijn een smaakvol gerecht vol tradities, dat de zachtheid van lam combineert met de sappige textuur van rundvlees, op smaak gebracht met een eenvoudige maar effectieve kruidenmix. Deze kleine gegrilde worstjes zijn ideaal voor een gezellige maaltijd, bij voorkeur gedeeld met vrienden of familie rond een barbecue.

De discussie rond de Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB) van Ćevapi
De discussie rond de BOB van Ćevapi illustreert de culturele en historische rivaliteiten tussen de Balkanlanden. Terwijl dit gerecht diep geworteld is in de culinaire tradities van de regio, strijden meerdere landen om het exclusieve eigenaarschap en de bescherming van een specifieke versie van Ćevapi. Deze strijd rond de BOB benadrukt politieke, historische en sociale spanningen en toont de betekenis van dit gerecht voor de culinaire identiteit van de Balkan.

Belangen van de BOB voor Ćevapi
BOB is een aanduiding die een voedingsproduct beschermt op basis van zijn geografische herkomst en traditionele productiemethoden. Het verkrijgen van deze certificatie garandeert dat het product voldoet aan specifieke productie- en kwaliteitscriteria en voorkomt namaak of imitatie.

In het geval van Ćevapi claimen verschillende landen de oorsprong van dit emblematische gerecht. Hier enkele argumenten van de belangrijkste actoren in deze discussie:

Bosnië-Herzegovina:
Bosnië beschouwt Ćevapi als een pijler van haar nationale culinaire erfgoed. Het land claimt niet alleen het recept, maar ook de specifieke bereidingswijze. Bosnische Ćevapi zijn doorgaans kleiner, geserveerd met pitabrood en begeleid door ajvar en rauwe uien. Het debat spitst zich toe op de stelling dat de term "Ćevapi" onlosmakelijk verbonden is met Bosnië-Herzegovina, waar het wordt gezien als een symbool van eenheid en gezelligheid van de regio.

Servië:
Servië claimt eveneens een sterke band met het gerecht. In Servië zijn Ćevapi vetter en vaak geserveerd met frieten. Bovendien is ćevapčići, een verkleinwoord van ćevap, een veelgebruikte term in Servië. Serviërs stellen dat de Ćevapi-versie in hun land de meest authentieke is en dat zij eeuwenoude culinaire tradities rond dit gerecht hebben bewaard. Ze hechten ook veel waarde aan de straatkeuken waar Ćevapi onmisbaar zijn, bijvoorbeeld in gespecialiseerde restaurants genaamd ćevabdžinicas.

Kroatië:
Kroatië positioneert zich ook als verdediger van Ćevapi, vooral in regio’s met mediterrane invloed. Kroaten claimen een pittigere versie van het gerecht, vaak met paprika of lokale kruiden, wat hen onderscheidt van andere Balkanvarianten. Voor Kroatië zou de BOB een kans zijn om deze pittige, meer mediterrane Ćevapi-versie te erkennen, die duidelijk verschilt van die van de buurlanden.

Kosovo en Albanië:
Kosovo en Albanië worden vaak betrokken bij deze discussie vanwege hun gedeelde geschiedenis met Servië en de Ottomaanse invloeden. In deze landen zijn Ćevapi populair, hoewel lokale varianten bestaan. De Kosovaarse versie is meestal kleiner en wordt geserveerd met vers brood. In Albanië wordt het woord qebap gebruikt, afgeleid van het Turkse kebab, met duidelijke Ottomaanse invloeden in de bereiding.

Redenen voor de discussie
De rivaliteit om de BOB gaat niet alleen om gastronomie, maar ook om cultuur en politiek. Ćevapi is een centraal element van nationale identiteit en de BOB-certificering zou officiële erkenning en legitimiteit aan deze recepten geven.

Culturele concurrentie: In een regio die eeuwenlang werd gedomineerd door Ottomaanse, Habsburgse en Slavische machten, wil elk land zijn culinaire identiteit bevestigen via populaire en cultureel representatieve gerechten. Ćevapi, als straatvoedsel bij uitstek, symboliseert gezelligheid en samenzijn, en elk land wil het als cultureel icoon claimen.

Economische waardering: Een BOB kan ook economische voordelen bieden. Het beschermt tegen namaak en ondersteunt lokale producenten, die zo hun authentieke product als kwaliteitsproduct kunnen vermarkten.

Historische spanningen: De Balkan-regio heeft een geschiedenis van conflicten, met name na de Balkanoorlogen in de jaren 1990. Elk land gebruikt culinaire tradities om nationale identiteit te versterken en zich te distantiëren van buitenlandse invloeden, zoals die van keizerrijken of het Ottomaanse Rijk.

Conclusie: Een kwestie van identiteit en trots
De discussie over de BOB van Ćevapi gaat niet alleen over eten, maar over nationale trots en culturele identiteit. Het is een voorbeeld van hoe voedsel symboliek en politiek combineert, vooral in regio’s met een complexe geschiedenis en sterke regionale gevoelens. De verschillende Balkanlanden beschouwen Ćevapi als een symbool van hun eigen tradities, wat leidt tot een verhitte discussie over wie het gerecht mag claimen als nationaal erfgoed.